La Baña. Fervenzas do lagunallo: Artai, bosquexos e outros contos

Este ano as fervenzas do Lagunallo estiveron animadas pola boa tempada de frío e as visitas habituais de fin de semana. O período longo de frío intenso e a cantidade inusual de auga fixeron que se formaran cousas que normalmente non se ven, como estiven bastante por aló deume para todo, algún día de indagación, outros facendo fervenzas que levaba moito tempo sen repetir... e animeime a facer un bosquexo coas vías e, con moito respecto, vou facer un pequeno relato historico do que eu puiden coñecer. O Lagunallo merece a pena para iniciación e para escalar xeo vertical e con carácter, unha xoia esquiva que cando se ilumina irradia a quen ten a paciencia de esperar e aventurarse nun terreo que sempre é incerto.

Hai maís de 30 anos que nos perdemos por este val enchoupado polo regueiro de Cuadro, alimentado polo lago glaciar denominado LAGUNALLO, situado ao pé das nosas fervenzas. Foi en febreiro de 1991 cando José Carlos Iglesias e Ramón Melón, xunto con algúns colegas, comezaron a escalar as fervenzas maís verticais. Previamente algúns membros do Club Alpino Manzaneda, e do club do Barco, tiñamos escalado a barranca fácil do lugar (Pidenos permiso), pero non dominábamos a técnica para meternos noutras fervenzas da área. A zona fora descuberta por Quico e Antón o ano anterior, coido que 1988/89, cando deberon inaugurar a Pídenos permiso; lémbremos que daquela o frío era máis constante e estaban formadas practicamente todo o inverno. No ano 1991 todo mudou, estiven en xaneiro no lugar con outros compañeiros, onde coincidimos con Alejandro Carreño, daquela membro en activo da EGAM, que nos deu algunhas nocións técnicas de escalada en xeo, por entón os parafusos non eran como os de agora e había que colgarse dos piolets para meter os seguros. Alejandro foi o que avisou das posibilidades do lugar a Melón e José Carlos que en febreiro abrían Xelo´s Fiestra, inaugurando as fervenzas do Fornón (pequeno circo onde se atopan as fervenzas máis interesantes do Lagunallo). Ese mesmo ano, en marzo, durante os días de Semana Santa, fun con Elena ao lugar e atopámonos alí con eles, foron catro días fantásticos, acampados na zona comendo zancos de polo asados no lume; alén de adoptarnos como os ioguríns que eramos, eses días foron a miña inciación real e unha auténtica escola de escalada en xeo. Daquela abriron Fervenza Free, unha das xoias do circo, e non foi ata o ano seguinte no que se abriu Terminator 3, polos mesmos autores. Nos anos posteriores irían caendo o resto das fervenzas.

A última foi a historia de Artai. O outro día con Eloy fomos meternos nunha liña que enlaza resaltes bastante á dereita, subimos o primeiro pero non tivemos fociños de subir o segundo e enlazar con toda a parte superior que parecia interesante, en fin... fuximos como poidemos e escalamos esta liña faciliña que está á dereita da Terminator3, ideal para iniciarse nisto do xeo. Como non temos referencia de que se fixera antes puxémoslle un nome, se alguén xa subiu por aí e quere porlle un propio só ten que dicilo, de momento Artai... que ten 2 aniños e seica non para quieto!! Vexamos unhas fotos de hai moitos anos cando se abriron estas fervenzas, e outras desta última vía á que lle puxemos o nome do pequeno de Eloy...

Ramón Melón abrindo Fervenza free, pascua de 1991.

Dúas fotos deses anos

Unha polea en Fervenza Free, o día seguinte da apertura, marzo de 1991

En Terminator3, probablemente en 1993/94

Seguramente que xa cara finais dos 90 na Xelo´s fiestra. Daquela colgábamonos dos piolets para pór os parafusos. Non tiñamos o material que hai agora.

 

Bosquexo con todas as vías que coñezo do Lagunallo

Eloy no L1 de Artai. O mellor eran os primeiros metros

O segundo longo de Artai

Bosquexo de situación da vía.

 

 

Peña Trevinca. Fervenzas do Lagunallo: Dry-tolos.

Escalar xeo en Pena Trevinca é un luxo para quen vive nesta terra falta de montañas salientables. As Fervenzas do Lagunallo, aínda que cada vez máis efímeras, son unha escola de xeo que non ten nada que envexar a outros lugares da península, todo tipo de fervenzas, unhas para iniciarse e outras onde teremos que facer bo uso da técnica para saír por riba, estas últimas concentradas no pequeno circo coñecido como O Fornón.

Este febreiro de 2023 a época de frío axudou a que se formasen as fervenzas, con moita auga debido á enorme tempada de choivas dos meses anteriores. Falando con Penín comezou a motivarme para abrir unha vía de mixto, e como é unha enorme persoa que caeu na mamita da hipermotivación meteume o demo no corpo, he he, deste xeito atopámonos alí Miguel, Ana, Manu, Aviño, Beni e Richar, recoñecendo o lugar para escalar un par de días, daquela caia moita auga polas fervenzas pero botámoslle o ollo á liña de mixto que queríamos escalar. Volvín con Ana e Penín unha semana despois e comezamos a equipar a que sería Dry-tolos, sabíamos da dureza da rocha, pero non contabamos que nos fundise as barrenas como se fosen de manteiga. Tivemos que volver uns días despois armados de brocas sen coñecemento (e de máis info sobre cómo traballar nesta rocha metamórfica extremadamente dura), tamén veu Toni, que é un profesional da imaxe, e que nos fixo unha gravación caralluda que espero vexamos pronto. Neses días subiu a temperatura e as fervenzas estaban desfacéndose, coido que fomos nas últimas pero a vía de mixto era a máis segura, foi un día perfecto, Penin foi a saco como sempre e encadenou o primerio longo (eu non o conseguín, e dinlle a saco, pero tiven que parar unha vez...), o segundo longo é fino ao principio pero ten menos continuidade, este longo supón unha saida perfecta como L2 para a columna de Fervenza Free. Equipazo  con Ana e Penín, motivación indestrutible e con moitas risas, un verdadeiro pracer. A vía esta equipada xenerosamente para que todo o mundo a poida facer, a idea era que servise de escola mixta, ou para trepar cando haxa menos xeo, e que fose segura para que todo o mundo se poida introducir neste terrreo. Déixovos cun reportaxe completo.

Equipasoooooo

Penin probando o L1 de Dry-tolos.

Comezando a sección máis desplomada.

O dia de encadene!

Penín, nacido para escalar calqueira cousa!

Preciosa imaxe de Ana,  sempre a tope tamén!

No L2.

Saíndo á reunión final.

Ana comezando as súas andainas coa rocha e os pinchos.

Os catro xinetes ese día perfecto, Toni foi tamén parte do equipo!

Bosquexo de Dry-tolos e das vías do Fornón

Montrebei. Pared de Aragón: El Desliz

Seguimos pola Parede de Aragón. A percepción de espazo isolado que sempre houbo neste paraíso vaise perdendo pero segue sendo un lugar onde as fantasías comparten átomos coa natureza, a física do universo foi maxia no pasado recente deste contorno que, actualmente, se entrega aos pés do ser humano e arrastra o seu meigallo por unha pista asfaltada competencia da Deputación e cuns metros en terra ben pisada, esta parte sometida á orde de Medio Ambente, outra estupidez da administración tipo máquina, typical spanish nonsense! Organización humana para salvar a natureza que sempre se regulou por si mesma, outra mentira máis deste mundo de realidade artificial. Agradecer á xente do refu de Montfalcó o bo rollo e a excelente comida, así da gusto ir a un refuxio.

O Desliz é unha vía de grao cómodo pero non chega a ser unha vía pracer, con dúas partes ben diferenciadas e varias feixas que lle tiran continuidade. A primeria parte arrinca na fenda mesmo á esquerda da de Antiparkes (coa que comparte a R1), atención porque esa fenda esta moi rota en xeral, os dous longos que seguen son literalmente terra, pero están equipados adecuadamente, o seguinte (L5) é un diedro precioso, do mellor da vía. A partir de aquí continuamos por placas con franxas de rocha brutal, salientar a placa do L8 e a estupenda travesía do L9 e L10, unha gozada, para rematar noutra feixa superior, onde poderemos sair ao cumio andando ou facer un 6b final, que se resolve cun paso en placa fino, e nos deposita no alto do Montsec. Vexamos algunahs fotos.

A aproximación e o descenso son exerccios de beleza en Montrebei

Josito perségueme no L3, o do tubo, 6c

O L4 tamén de 6c, outra tirada literalmente de terra

O meu compi no L8, ben bonito e característico porque fai reunión na cima dunha entosta á que chegamos por un pequeno diedro, V+.

Outra visión dese longo desde arriba

O inicio da trave, L9, V+, precioso! como vedes o Noguera está seco, hai que baleirar o río para facilitar as obras da nova pasarela, outra desfeita!!

Adri, Jaime e Pablo séguennos pola mesma vía, e non perden o tempo!!

Josito continua a trave neste L10, 6a.

Adri saíndo ao cumio despois do último longo de 6b.

O Equipo no cumio, enormes!!!!

Este bosquexo non sei onde o pillei, tiñao no ordenador desde hai tempo, talvez sexa dos aperturistas... de todos os xeitos o topo ideal, tamén de Luichy, está na guía de Montrebei, publicación fundamental se queres trepar nestas paredes!!

 

Montrebei. Pared de Aragón: De los niños

De volta por Montrebei, esta vez co ENAG, unha reunión que xa se está convertendo en clásica e que sempre gozamos pola experiencia que supón escalar neste privilexiado escenario. Alén dun lugar escepcional, con escaladas de características diversas, dependendo da zona na que escales, e cunha visión do contorno particular que nos envolve coa súa maxia... desde hai anos, co permiso dos camiñantes urbanitas de consumo naturista, turismo de monte que pasa deixando a súa pegada escandalosa e que o business ten en gran consideración. Somos moitos, afectamos... e consumimos...

A Parede de Aragón é moito máis ca Pilastra, pero as vías da Pilastra son música nos oidos de quen escala. A vía De los Niños é outra máis das que se accede por arriba, inconfundible pola gran fita de pedras que sinala o rápel e pola cova Vicman que te sitúa na parede no primeiro rápel. Son cinco longos que parten dunha zona herbosa, buscando pontes de rocha e algunha chapa, no L2 nós fomos á reunión do rápel (coido que equivocados) o cal te obriga a facer unha saída da reu (inicio do L3) bastante expo, este L2 mellora en calidade ao primeiro e a partir de aquí a vía é moi boa, o ultimo é excepcional pero hai que apretar. Atención ás restriccións deste ano an Parede de Aragón. Unhas fotos...

Josito iniciando a vía entre os matos, buscando os seguros e a zona máis limpa, 6a.

No L2, 6a+, aquí é onde creo que nos equivocamos, penso que a vía segue para arriba en vez de vir á reunión, non a vin pero sospeito que na cima desa entosta debería haber outra reunión.

Josito comezando o L3, 6c+/7a, cun inicio ben picante, principalmente se facemos reu nesta que nós cremos é a de rapelar.

Unha placa ben bonita!

O mesmo longo visto desde arriba, o seguinte sacanos por unha fenda e unha placa de buratos ben bonita. Coido que o Noguera estaba baleiro porque están cambiando todas as escaleiras (moi ecolóxico), que duraron 9 anos?? en fin... o de sempre...

O meu compi saíndo ca cova Vicman. Hai de todo nesta cova... e no maletín dos recursos... a Victor "Salla" mólalle deixar estas sorpresas nas súas vias, está moi currao... he he.

Josito enchúfase a vista o último longo, 7b, o longo é boísimo e Josito está inhumano!!

Desde arriba podiamos ver aos rapaces do ENAG na parte superior da Pilastra, no último longo de Puñalada Trapera

Bosquexo dos aperturistas

Enorme pracer compi!!!

 

A Peneda: Apláudeme nena (con variante e "vendita estática")

Seguimos na Peneda. Esta parede ten algunhas das xoias de granito da Península, con longos de gran calidade e tamén con historias de escaladores recios, de contos ao pé da lareira e das fantasías propias da vanidade de cadaquén. Hai moito traballo para escalar graos duros nestes muros insondables e deixar a pegada para as xeracións vindeiras. Esta é a nosa historia a carón do lume, na casiña de madeira que rinchaba por todas partes, cáseque prende unha fogueira e arde enteira, he he. Nós iamos á Duelo ao sol, pero a ruta estaba moi sucia (impracticable), e vimos unha estática no inicio da Aplaudeme nena así que aló fomos, pensamos que mal sería que coa estática non saíramos dese L1 que tiña fama de expo!!! Intrépidos e incautos!! Asi comeza esta historia de contos da lareira...

O primeiro que descubrimos foi que aquilo era moi duro para nós, entrar por abaixo co noso nivel de escalada a vista era algo delicado, por non dicir perigoso. Porén tampouco entendín o concepto desta vía... na comodidade dos contos de lareira non dei entendido como se equipan vías desde arriba e despois se “abren”, talvez o primeiro é “equipar” e o segundo “escalar” (como foi toda a vida), “abrir” faise entrando por abaixo. Os escaladores/as sempre o entendimos así… ou pode referirse a deixar a vía obrigada e expo durante o equipamento e a limpeza, para escalala con esa exposición (claro que, para os equipadores, a vía xa é coñecida e está probada...), pero iso é “equipar”, non “abrir”, e hai que agradecelo e animar que se “equipe” e se “abra” máis, porén cómpre non confundir… Para “abrir” esta vía hai que ser moi bo, escalar moi forte en placa de pitóns e ter unha mente indestructible. Hai algunhas/algúns que teñen estes momentos na vida e hai que sacarse o sombreiro con moito respecto. Como lle escoitei unha vez a un prolífico aperturista: "o que lle bota valor non é o que "abre" unha vía, porque usa os seguros que necesita para abrila... o que ten mérito é o que a repite, porque ten que subir cos seguros que puxo o aperturista". Pero sempre falamos de ir a vista, se ensaias estás noutra historia...

Finalmente fixemos a vía con algunha variante da Duelo ao sol, debido a que non eramos capaces de seguir no L4 que nos pareceu duro e cun factor2 evidente. Aquí estivemos a punto de baixarnos, pero decidimos ir á esquerda pola cheminea de Duelo ao sol (neste punto as dúas vías crúzanse), esta última para arriba seguía sucísima así que non viamos moita opción. Estabamos preparándonos para baixar, por segunda vez, cando se nos volveu a acender a luz... decidimos facer a travesía cara a dereita por debaixo do teito e volvimos á Apláudeme nena, evitando así a placa de factor2 do L4. Vou destripar como vimos nós os longos, porque isto non se ve no bosquexo que está colgado en meadinha.com…. e "vendita estática" senón non pasaríamos do primeiro longo!! 

-L1: Este longo orixinariamente chegaba ata o que agora é a R2 (actualmente foi dividido en dous, coido que ben feito!). Na laxe cutre do inicio puxeron un bolt, para chapar o segundo hai que subirse moito e se non coñeces o paso podes equivocarte e picar chan. Máis arriba atopas un teitiño onde protexerte ben, e unha fenda pola esquerda para subirte, pero a chapa da placa está fora do radio desta fenda (por 20cm), obrigándote a meterte pola placa (moi dura) e a voar sobre o friend que tes baixo o teitiño como a 2mts dos pés (duro e obrigado!) -se a vía fose "aberta" o natural seria ir pola fenda para superar o teito-. Despois por terreo máis humano ata a R1 (vendita estática senón non subimos…) Expo. 

-L2: Precioso, o mellor sen dúbida. Empotre, fenda de máns que se pecha a dedos para chegar á reu por unha pequena placa de pitóns. 

-L3: 6b, ou máis. Placa de pitóns que non se ven moi textados. Para chapar a segunda hai caída á repisa… algo expo.

-L4: Inicio nunha placa moi dura e expo, factor2 e repisa para chegar á primeira chapa e coido que antes da segunda tamen actúa a repisa. Expo. Nós fomos á esquera pola cheminea da Duelo ao sol (variante posible) e logo travesía á dereita para chegar ao teito que sacamos en A2 (pasando por enriba da placa dura), a saída do teito estaba sucia pero factible.

-L5: A partir de aquí á vía é máis humana pero segue obrigando. Este longo estaba coas fendas sucias pero fomos limpando co quita-entaladores, o Manu estaba titánico e saímos ben.

-L6: Unha sección de repisa-herba e unha entrada polo muro baixo a pucha desplomada que había que facer con oficio, despois o teito en Ae e a placa superior vanse facendo mellor. Cómpre unha xestión fina das cordas baixo o teito porque non corren, tamén debido á situación da reunión anterior que esta desprazada, pensando en descender a vía non en ascendela.

-L7: A R6 é común coa Autopista e Duelo ao sol… A comezo deste longo hai unha placa de IV+, de uns 8-10 mts nos que non podes caer… a saída máis evidente vai buscar as chapas da placa superior e, despois da segunda, á dereita tes unha fenda cómoda ata o cumio. Arriba á esquerda vese outra chapa (coido que da nosa vía) pero está lonxe.

ASI FORON AS NOSAS IMPRESIÓNS DA VÍA… A HISTORIA DE “SOBREVIVINDO A APLÁUDEME NENA”… EXCEPTO O L2 A VIA TAMPOUCO É DAS BOAS DA PENEDA. PERSOALMENTE NON RECOMENDO A REPETICIÓN, A NON SER QUE SEXAS ALGO EXTRATERRESTRE, COLECCIONISTA FANÁTICO DE PLACAS PERIGOSAS... OU HAXA UNHA ESTATICA, HE HE. Unhas fotos...

Comezando o L1, atención porque se pode picar chan antes de pór a segunda. Vendita estática!!!!

Victor na parte final do L1, mordendo estática senón non subimos, he he. Está por riba dun teitiño,  á súa esquerda unha fenda permíteche superalo comodamente pero a chapa está "ben colocada" fóra do teu alcance, para obrigarte a ir pola placa dura, talvez haxa algún truquiño... cousas dos 20 cm... he he.

Os meus compis nese precioso L2. Fenda marabillosa!

Manu no noso L4 variante, común con Duelo ao sol, para poder salvar a placa difÍcil na que non viamos maneira de chegar á primeira chapa.

Manu desfacendo a trave cara a dereita ata o teito fendido que subimos en A2 (estaba sucio). Por baixo de Manu a placa dura que case nos bota para embaixo

A parte final dese longo despois do teito, tamén sucio pero pasábase.

Manu segue traballando para sacarnos da parede, agora no Ae. Había que chegar ata alí pasando polo muro de abaixo. Tampouco entendin o lugar desta reunión, hai 10 mts de repisa ata o pé do muro que sería onde coido que debería estar... parece que a reu está máis mirando para abaixo que para arriba...

Manu no Ae, aquí había que xestionar moitísimo as cordas para que non rozaran, a placa superior debeu ser horrible para o noso compi polo rozamento.

No último longo que xa coñeciamos... nesta plaquiña inicial non caias!

Un pracer camaradas!!

Como sempre na Peneda fago un pequeno bosquexo porque os de Meadinha.com, ás veces, non contan moito... ou non están actualizados... este é un deses casos!